Postanowienia ogólne

• Odznaka Krajoznawcza, zwana dalej odznaką, ustanowiona została przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.
• Celem odznaki jest popularyzacja walorów krajoznawczych Polski i zachęcenie do ich systematycznego poznawania.
• PTTK sprawuje nadzór nad jej zdobywaniem za pośrednictwem Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego.
• Odznaka posiada następujące rodzaje i stopnie:

Regionalna Odznaka Krajoznawcza (R.O.K.)

–       stopień brązowy

–       stopień srebrny 

Odznakę zdobywa się w kolejności rodzajów i stopni. Warunkiem zdobycia odznaki w danym rodzaju i stopniu jest zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów krajoznawczych.

• Obiekty zaliczone do zdobywania kolejnych stopni w danym rodzaju odznaki nie mogą być zaliczone do zdobywania stopni wyższych.

Warunki zdobywania odznaki

• Odznakę można zdobywać po ukończeniu 10 roku życia.
• Odznakę zdobywa się w czasie dowolnego rodzaju wycieczek, np. pieszych, kolarskich, motorowych.
• Regionalną Odznakę Krajoznawczą (R.O.K.) zdobywa się zwiedzając obiekty krajoznawcze wybrane wg uznania zdobywającego (nie muszą to być obiekty wymienione w Kanonie Krajoznawczym Polski).

Warunki zdobywania Regionalnej Odznaki Krajoznawczej (R.O.K.)

• R.O.K. stopnia brązowego należy zdobyć
• a)w czasie nie dłuższym niż 3 lata, licząc od daty pierwszej wycieczki,
• b)zwiedzając obiekty krajoznawcze w liczbie określonej w tabeli 1 położone w promieniu do 40 km od miejsca zamieszkania,
• c)posiadanie odznaki regionalnej w dowolnym stopniu (z okolic miejsca zamieszkania zdobywającego) ustanowionej przez terenowe jednostki PTTK uprawnia do otrzymania R.O.K. w stopniu brązowym.
• R.O.K. stopnia srebrnego należy zdobyć:
• a)w czasie nie dłuższym niż 5 lat, licząc od daty pierwszej wycieczki na ten stopień odznaki,
• b)zwiedzając obiekty krajoznawcze w liczbie określonej w tabeli 1 położone na obszarze województwa związanego z miejscem zamieszkania. W przypadku zamieszkiwania w miejscowości położonej przy granicy województw można zwiedzać obiekty krajoznawcze położone w województwie sąsiednim w odległości do 40 km od miejsca zamieszkania,
• c)osoby niepełnosprawne nie mają ograniczeń czasowych w zdobywaniu obydwóch stopni R.O.K.

1. Młodzieżowa Odznaka Krajoznawcza PTTK (MOK PTTK) jest pierwszym etapem realizacji zainteresowania młodych turystów krajoznawstwem i stanowi potwierdzenie uzyskania podstawowego stopnia wtajemniczenia w tej dziedzinie. Celem odznaki jest skupienie uwagi młodych turystów na obiektach krajoznawczych znajdujących się w najbliższej okolicy. Zadaniem zdobywającego odznakę jest nie tylko potwierdzenie pobytu w danym miejscu lecz również uzyskanie wiedzy o nim dla siebie i innych.
2. Obiektami krajoznawczymi są miedzy innymi:
   • pomniki przyrody, rezerwaty przyrody, parki zabytkowe, parki krajobrazowe, parki narodowe,
   • świątynie, dwory, pałace, ruiny zamków i twierdz, kaplice, krzyże pokutne,
   • zabytki architektury technicznej: kuźnie, młyny wodne, wiatraki, fabryki,
   • miejsca pamięci narodowej: bitew, wydarzeń historycznych, walk i męczeństwa,
   • współcześnie wzniesione zakłady przemysłowe, obiekty sportowe, osiedla mieszkaniowe.
3. MOK PTTK jest odznaka jednostopniową zdobywaną indywidualnie przez młodzież szkolną w trakcie wycieczek rodzinnych, szkolnych lub innych.
4. Podstawowym warunkiem zdobycia odznaki jest spędzenie 6 dni na wycieczkach jedno- lub kilkudniowych i uzyskanie potwierdzeń odbycia wycieczek.
5. Podczas uczestniczenia w wymaganej liczbie wycieczek należy zwiedzić co najmniej:
6. trzy obiekty zabytkowe,
7. muzeum,
8. rezerwat przyrody, park krajobrazowy lub narodowy (do wyboru),
9. miejsce pamięci narodowej,
10. obiekt współczesny.
11. W celu dokumentowania wycieczek zaleca się zdobywającym odznakę, aby samodzielnie wykonywali zdjęcia, opisywali zwiedzane obiekty, zbierali odciski pieczęci, widokówki i inne trofea turystyczne związane z miejscem pobytu.
12. W czasie wycieczki opiekunowie powinni umożliwić zdobywającym odznakę wykazanie się umiejętnością samodzielnego przygotowania posiłku turystycznego, posługiwania się mapą, prowadzenia szlakiem turystycznym, przygotowania informacji o zwiedzanym obiekcie.
13. Każdą wycieczkę z opisem obiektów krajoznawczych należy wpisać do „Książeczki-legitymacji MOK PTTK”. Znakomitym udokumentowaniem odbytych wycieczek może być kronika, w której znajdą się zebrane pamiątki i potwierdzenia wykonanych zadań oraz opisy wycieczek.
14. Uprawnionymi do potwierdzenia odbycia wycieczki są nauczyciele, opiekunowie, rodzice, przewodnicy, przodownicy turystyki kwalifikowanej, organizatorzy turystyki.
15. Każdorazowo przed wyruszeniem na wycieczkę uczestnik powinien być odpowiednio przygotowany, posiadać właściwy ubiór, obuwie oraz wyposażenie. Organizator wycieczki musi zapewnić bezpieczeństwo jej uczestników w sposób przewidziany obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.
16. MOK PTTK przyznaje i prowadzi ewidencję przyznanych odznak zarząd koła lub klubu PTTK. W szczególnych przypadkach odznaki może przyznawać i prowadzić ich ewidencje Zarząd Oddziału PTTK.
17. Przyznane odznaki należy wręczać w sposób uroczysty na wycieczkach, imprezach turystycznych, apelach szkolnych.
18. Prawo interpretacji niniejszego Regulaminu przysługuje Radzie Programowej ds. Młodzieży Szkolnej Zarządu Głównego PTTK.
19. Wzór odznaki i legitymacji MOK PTTK zawiera załącznik do niniejszego Regulaminu.

Regulamin uchwalony został przez Rade ds. Młodzieży Szkolnej ZG PTTK w dniu 8 lutego 2003 roku i zatwierdzony przez Prezydium Zarządu Głównego PTTK uchwala Nr 62 A/2003 z 15 marca 2003 roku.

Uchwała nr 62A/2003 Prezydium ZG PTTK z dnia 15 marca 2003 roku
w sprawie zatwierdzenia znowelizowanego Regulaminu

Młodzieżowej Odznaki Krajoznawczej PTTK.

• 1

Na wniosek Rady Programowej ds. Młodzieży Szkolnej ZG PTTK, na podstawie art. 31 pkt 2.10 Statutu PTTK Prezydium Zarządu Głównego PTTK zatwierdza znowelizowany Regulamin Młodzieżowej Odznaki Krajoznawczej PTTK stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

• 2

Traci ważność Regulamin Młodzieżowej Odznaki Krajoznawczej PTTK z 9 marca 1978 r.

• 3

Znowelizowany Regulamin Młodzieżowej Odznaki Krajoznawczej PTTK obowiązuje od dnia podjęcia niniejszej uchwały.

• 4

Do 31 grudnia 2003 roku dopuszcza się korzystanie z posiadanych przez jednostki organizacyjne Towarzystwa druków „Książeczki-legitymacji MOK PTTK” zgodnych z dotychczas obowiązującym wzorem.

Prezydium ZG PTTK

1. Odznaka „Turysta Senior”, zwana dalej odznaką, jest ustanowiona i nadawana przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Celem odznaki jest zachęcenie osób powyżej 50 roku życia do systematycznego uprawiania różnych form turystyki i krajoznawstwa, a także integracja międzypokoleniowa – aktywność w grupach składających się z osób w różnym wieku. Odznakę mogą zdobywać również osoby niezrzeszone w PTTK.

2. Wycieczki odbywane w ramach zdobywania odznaki mogą być zaliczone do norm potrzebnych dla zdobycia innych odznak PTTK zgodnie z ich regulaminami.

3. Odznaka jest trzystopniowa i zdobywa się ją w kolejności stopni: pierwszy (odznaka w kształcie liścia brzozy), drugi (odznaka w kształcie liścia miłorzębu) i trzeci (odznaka w kształcie liścia dębu). Wzory odznak stanowią załącznik nr 1 do regulaminu.

4. Warunkiem zdobycia stopnia pierwszego odznaki jest odbycie 12 wycieczek jednodniowych, dowolnie: pieszych (nizinnych, górskich), kajakowych, rowerowych, narciarskich, konnych itp. Uwzględnia się również wycieczki samochodowe lub autokarowe połączone z ww. formami uprawiania turystyki.

5. Warunkiem zdobycia odznaki stopnia drugiego jest odbycie kolejnych 12 wycieczek (łącznie 24) według zasad jak w punkcie 4.

6. Warunkiem zdobycia odznaki stopnia trzeciego jest odbycie kolejnych 12 wycieczek (łącznie 36) według zasad jak w punkcie 4.

7. Zdobywanie poszczególnych stopni odznaki nie jest ograniczone czasowo.

8. W przypadku podróży kilkudniowych, dany dzień można potraktować jako odrębną wycieczkę jednodniową, o której mowa w punkcie 4.

9. Przebieg odbytych wycieczek turysta notuje w „Książeczce wycieczek”. Turysta odnotowuje w książeczce datę wycieczki oraz sporządza krótki opis przebiegu trasy. Forma książeczki jest dowolna, może nią być notes, zeszyt, powinna jednak być prowadzona według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do regulaminu.

10. Obowiązkowym potwierdzeniem odbycia wycieczki są: pieczątki instytucji leżących na trasie lub bilety wstępu lub zdjęcia odwiedzanych obiektów. Uczestnictwo w wycieczce może również potwierdzić obecny na niej członek kadry PTTK, przewodnik, pilot wycieczek.

11. Po odbyciu wymaganej ilości wycieczek, odznakę bezpłatnie weryfikują wszystkie Oddziały PTTK. Zarządy oddziałów mogą scedować to prawo na oddziałowe komisje lub referaty weryfikacyjne dowolnych odznak turystycznych bądź krajoznawczych.

12. Odznaki są odpłatne.

13. Interpretacja niniejszego regulaminu należy do Zarządu Głównego PTTK. 14. Znowelizowany regulamin odznaki, zatwierdzony uchwałą Zarządu Głównego PTTK nr 310XVII/2012 z 25 lutego 2012 roku, wchodzi w życie z dniem podjęcia uchwały.

Stopnie małe

§ 1
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze ustanawia Kolarską Odznakę Turystyczną, zwaną w skrócie KOT. 

 1.Wzór KOT zawiera załącznik nr 1 do regulaminu.

 2.Odznaka jest odpłatna.

 II. Stopnie odznaki i warunki jej zdobywania 

1. KOT posiada siedem stopni: brązowy, srebrny, złoty, duży brązowy, duży srebrny, duży złoty i za wytrwałość.
2. KOT zdobywa się kolejno, rozpoczynając od stopnia brązowego. 

1. O przyznanie KOT może ubiegać się turysta, który zgromadził odpowiednią dla zdobywanego stopnia ilość punktów na wycieczkach kolarskich oraz spełnił wymagania dodatkowe.
2. Podstawowym dowodem odbycia wycieczek jest „Książeczka wycieczek kolarskich” prowadzona przez ubiegającego się o KOT i poświadczona zgodnie z przepisami rozdziału IV.
3. Szczegółowe warunki do spełnienia, od których uzależnione jest przyznanie KOT, określone są w poniższej tabeli:

1. Wykaz obiektów krajoznawczych zawiera załącznik nr 2.
2. Wykaz parków narodowych zawiera załącznik nr 3.
3. Wykaz obiektów krajoznawczych i parków narodowych ulega poszerzeniu z dniem ustanowienia przez właściwy organ kolejnych pomników historii, parków narodowych oraz wpisania nowych obiektów na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO. 

1. Za udział w wycieczkach, obozach, rajdach itp. imprezach kolarskich przyznaje się określoną niżej liczbę punktów, które oprócz innych kryteriów (wymienionych w tabeli) stanowią podstawę do przyznania KOT.
2. Punktacja podstawowa:
   1. za każdy dzień jazdy rowerem podczas wędrówek jednodniowych – 10 pkt.
   2. za każdy dzień wędrówek wielodniowych – 15 pkt.
3. Punktacja dodatkowa:
   1. za minimum trzydniowy udział w centralnej imprezie turystyki kolarskiej (ogólnopolski zlot przodowników turystyki kolarskiej oraz centralny zlot turystów kolarzy) – zryczałtowana premia – 30 pkt.
   2. za zwiedzanie miejscowości, muzeów, zabytków architektury i pomników przyrody – po złożeniu zespołowi weryfikacyjnemu ustnego, pisemnego bądź elektronicznego opisu zwiedzanych obiektów – premia w wysokości 5 – 20% limitu punktów wymaganych na zdobywany stopień KOT. 

1. Długość odcinka, który należy przejechać na rowerze w ciągu jednego dnia wynosi minimum 15 kilometrów.
2. Trasy wycieczek indywidualnych nie mogą być powtarzane na dany stopień odznaki; zapis ten nie dotyczy wycieczek odbywanych w ramach imprez turystycznych (rajdy, zloty, obozy wędrowne) pod warunkiem potwierdzenia powtarzanej trasy pieczątką rajdową.
3. Trasa wycieczki nie jest uznana za powtórzoną, jeżeli przynajmniej 15-kilometrowy jej odcinek przebiega inną drogą niż wcześniejsze przejazdy odnotowane w „Książeczce wycieczek kolarskich”.
4. Przy zaliczaniu parków narodowych i obiektów krajoznawczych należy dokonać wpisu w „Książeczce wycieczek kolarskich”, wykorzystując całą rubrykę na potwierdzenie zwiedzanego obiektu, bez naliczania punktów. Do uznania ważności potwierdzenia wymagany jest odcisk pieczątki z nazwą miejscowości bądź stempel z nazwą obiektu. Udokumentowanie zwiedzania może być dokonane także przez zamieszczenie zdjęcia zainteresowanej osoby na tle zwiedzanego obiektu.
5. Zwiedzanie parków narodowych w Polsce oraz obiektów krajoznawczych jest zaliczane na KOT także w czasie wycieczek innych niż rowerowe.
6. Poczynając od stopnia srebrnego dopuszcza się zaliczanie punktów na wycieczkach zagranicznych, przy czym na stopnie srebrny i złoty ilość uznanych punktów nie może przekroczyć 30% wymaganej punktacji; na duże stopnie ilość punktów zdobywanych na wycieczkach zagranicznych nie jest limitowana.
7. W przypadku uzyskania większej ilości punktów od wymaganej, nadwyżka jest uwzględniana przy przyznawaniu odznaki wyższego stopnia.
8. Gromadzenie punktów na KOT za wytrwałość można rozpocząć w roku zdobycia KOT w stopniu dużym złotym. 

1. Szybkość jazdy powinna być dostosowana do warunków, w jakich wycieczka się odbywa, sprzętu kolarskiego oraz kondycji turystów. Przede wszystkim należy mieć na uwadze bezpieczeństwo, cel krajoznawczy, zadowolenie z jazdy, dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne.
2. Zdobywanie odznaki odbywa się na własną odpowiedzialność. PTTK nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody, których może doznać uczestnik, jak również za szkody wyrządzone przez uczestnika osobom trzecim. 

1. Turysta ubiegający się o KOT powinien prowadzić rejestr wycieczek w „Książeczce wycieczek kolarskich” według wzoru ustalonego przez Komisję Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK – załącznik nr 4.
2. Każdy odcinek dzienny wymaga potwierdzenia zgodnie z § 12, w sposób nie budzący wątpliwości co do kierunku i czasu jazdy. 

1. Przodownicy turystyki kolarskiej potwierdzający przejazdy (podpis oraz numer legitymacji przodownika bądź odcisk pieczątki przodownika turystyki kolarskiej z numerem legitymacji), w których osobiście uczestniczyli, jak również te, w których nie brali udziału, jeśli nie mają wątpliwości, że zapis jest zgodny z rzeczywistością. Przodownik może także potwierdzać własne przejazdy tras wycieczkowych.
2. Instytucje państwowe, spółdzielcze, samorządowe, kościelne lub społeczne, urzędy pocztowe, placówki handlowe itp. Do uznania ważności potwierdzenia wymagany jest odcisk pieczątki instytucji z nazwą miejscowości.
3. Na imprezach szkolnych dopuszcza się potwierdzenie uczestnictwa podpisem wychowawcy i pieczątką szkoły organizującej imprezę.
4. Potwierdzeniem może być także zdjęcie turysty na tle tablicy z nazwą miejscowości lub kronika w formie elektronicznej. 

1. regionalne (wojewódzkie) rady turystyki kolarskiej, oddziałowe komisje turystyki kolarskiej oraz kluby mające uprawnienia oddziałowych komisji turystyki kolarskiej – w stopniach: brązowy, srebrny i złoty;
2. regionalne (wojewódzkie) rady turystyki kolarskiej oraz upoważnione przez Komisję Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK oddziałowe komisje lub kluby turystyki kolarskiej w województwach, w których nie ma regionalnych rad – w stopniach: duży brązowy i duży srebrny.
3. Komisja Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK poprzez centralny referat weryfikacyjny i jego filie – w stopniach: duży złoty i za wytrwałość. 

1. Ubiegający się o KOT, po spełnieniu wymogów określonych niniejszym regulaminem, powinien przekazać „Książeczkę wycieczek kolarskich” do referatu weryfikacyjnego dowolnej komisji lub klubu turystyki kolarskiej PTTK.
2. Przekazując „Książeczkę wycieczek kolarskich” do weryfikacji na stopnie duże zainteresowany zobowiązany jest dołączyć wykaz zwiedzonych obiektów krajoznawczych i parków narodowych ze wskazaniem w nim miejsca potwierdzenia każdego obiektu (numer „Książeczki wycieczek kolarskich” i strona z potwierdzeniem zwiedzenia obiektu).
3. Weryfikacja powinna nastąpić najpóźniej w ciągu miesiąca od daty przekazania książeczki. 

1. Regulamin został zatwierdzony uchwałą Prezydium ZG PTTK nr 42/XX/2023 z dnia 15 grudnia 2023 r. i wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.
2. Z dniem 1 stycznia 2024 r. tracą moc dotychczasowe wersje regulaminu KOT.